inaczej mówiąc
  • ziemia czy Ziemia?
    9.04.2009
    9.04.2009
    Dzień dobry
    1. „Jest największym człowiekiem na ziemi / Ziemi”.
    2. „Program umożliwiający przeniesienie się do dowolnego miejsca na ziemi / Ziemi”.
    Zdaje mi się, że w drugim przypadku powinno być Ziemia, ale co do pierwszego to nie jestem pewien. Mówiąc: „Jest najszybszym człowiekiem na ziemi”, mam na myśli świat, a wiec może piszemy małą literą? Inaczej mówiąc: „Jest najszybszym człowiekiem na świecie”.
  • Z imieniem uprzejmiej?
    29.12.2010
    29.12.2010
    Szanowna Redakcjo,
    wchodząc do biura czy gabinetu wykładowcy, zastanawiam się, jak powinno brzmieć pytanie o szukaną przeze mnie osobę, aby wyrazić to uprzejmie? Zwykłem pytać tytułem, imieniem i nazwiskiem, np. „Dzień dobry, czy zastałem panią Annę Nowak / dra Jana Kowalskiego?”. Jednak zwrócono mi uwagę, że powinniśmy używać tytułu i samego nazwiska, a dodanie imienia wcale nie świadczy o uprzejmości. Czy dodanie imienia do pytania wpływa na uprzejmość?
    Student PW
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Żwirki - na Żwirkach?

    24.12.2020
    24.12.2020

    Dzień dobry,

    chciałam zapytać, jak można opisać zjawisko językowe, które występuje w zwyczajowej odmianie nazw typu: rondo Antoniego Matecznego(jadę) na Mateczne, (coś jest) na Matecznym; kładka Ojca Bernatka(spotkajmy się) na Bernatce. Albo dlaczego wyrazy w takiej potocznej odmianie często przybierają liczbę mnogą: akademik przy Żwirki i Wiguryna Żwirkach.

    Z pozdrowieniami,

    Karolina

  • Żylasty podróżnik i inne wątpliwości
    10.02.2016
    10.02.2016
    Czy można spotkać się wzrokiem?
    Czy poprawnie będzie, jeśli napiszę, że na szyi wisiały mu korale?
    Czy powinnam wstawić przecinki w połączeniach: żylasty stary podróżnik, długie zmierzwione włosy?
    Czy można zerwać z kimś relacje, czy tylko stosunki?
    Na koniec kwestia dla mnie najważniejsza: kiedy stawia się przecinek w połączeniach równie jak, równie co, np. Był co najmniej równie dobrze zaznajomiony z historią Polski, jak Krzysiek; Była równie piękna, jak mądra.
    Pozdrawiam AW
  • 40+

    13.05.2021
    13.05.2021

    Dzień dobry!

    W telewizji w kontekście szczepień pisano i mówiono o osobach 40+. Moim zdaniem powinno się mówić o osobach powyżej 40 roku życia/powyżej 40 lat lub osobach mających ponad 40 lat. Co do pisowni -- domyślam się, że chodzi o oszczędność miejsca, jednak czy można to zapisać inaczej? Na przykład:  osoby >40 albo  osoby 40<?

  • akcentujemy hydrokoloidy
    1.07.2004
    1.07.2004
    Jak akcentować wyraz hydrokoloidy: [hydrokolo-I-dy] czy [hydroko-LO-idy]?
  • Ali i Charlie w odmianie i pisowni
    13.02.2013
    13.02.2013
    Chciałabym zapytać o odmianę i wymowę dwóch imion: arabskiego Ali i anglosaskiego Charlie. Intuicja podpowiada mi, że odmieniają się one w zasadzie identycznie. Różnica polega na tym, że w imieniu Charlie [czarli] „i” pozostaje w formach odmienionych [czarljego], natomiast w odmianie imienia Ali wypada: Alego, Alemu itd. Chciałam zapytać, czy dobrze odmieniam, a jeśli tak, to skąd się bierze różnica?
  • Alumn
    30.03.2016
    30.03.2016
    Szanowni Państwo,
    pewna organizacja studencka używa sformułowań typu Pani minister jest alumnem naszej organizacji, dlatego będziemy rozmawiać o studenckich strajkach.
    Zastanawiam się, czy słowo alumn zostało użyte właściwie. Znaczenia podane w SJP nie bardzo tu pasują, bo chodzi zapewne o to, że pani minister należała niegdyś do tej organizacji. Jeśli to słowo nie jest właściwe, czy istnieje jakieś lepsze określenie? (poza opisowym: były członek).

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Androginia, androgynia, androgenia

    10.06.2021
    10.06.2021

    Szanowni Eksperci,


    czy istnieje jakieś wyjaśnienie semantyczne oboczności zapisów: androgeniczny, androgyniczny, androginiczny (i obok: androgynia, androginia, androgenia)?


    Z poszanowaniem

    Czytelnik

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego